„ბედნიერების ღმერთი“   დიტო ცინცაძის 2015 წელს გადაღებული ფილმია.     წინარე ისტორიად   შეიძლება  მისივე  „Lost Killers” (2000) მივიჩნიოთ და სურათი - მის ირიბ გაგრძელებად.  რეჟისორი ორივე შემთხვევაში  გვიჩვენებს,  თუ როგორ ინგრევა ოცნებებითა და იმედებით სავსე გზა, როდესაც ემიგრანტები გაბატონებულ კულტურაში(სოციუმში)  თავის დამკვიდრებას  ცდილობენ.

ფილმი  ავტობიოგრაფიულ  მოტივებს  შეიცავს.   ცინცაძეს   იდეა გერმანიაში ყოფნის  პირველ წლებში გაუჩნდა.  მაშინ, როცა თავად შეეჯახა ახალ  რეალობას.    ამბავის ცენტრში საშუალო ასაკის მამაკაცი- გიორგი (ლაშა ბაქრაძე)  ექცევა, რომელიც  აფრიკელ  „ბიზნეს პარტნიორთან“, ნგუდუსთან (ელი ჯეიმს ბლიზესი)   ერთად, გერმანიაში ცხოვრობს.   უცხო ქვეყანაში მსახიობობის სურვილით ჩასულ  გმირს, ერთ-ერთი ფილმის „მასოვკაში“  უწევს გადაღება.  სურათი  ამ  სცენით იწყება.  მაყურებელი ეკრანზე არამკვეთრ  შავ-თეთრ  ფერებს ხედავს.  ბაცი და  თითქოს განზრახ  გადღაბნილი  გამოსახულება თავიდანვე ქმნის ატმოსფეროს.  გერმანელები  საკონცენტრაციო ბანაკიდან ტყვეებს მოერეკებიან.  დაძაბულობას  ძაღლის ყეფა, შემდგომ კი ნაცისტის მონოლოგი ამყარებს, რომელიც მათ  ჩამოუვლის და თითოეულ მათგანს  შეტყობინებას გადასცემს.  იქმნება შთაბეჭდილება, რომ პანორამას  აქ  არა მსახიობების წინ  განთავსებული  მოძრავი კამერა  ქმნის, არამედ ნაცისტის თვალები, რომელიც მრისხანედ უმზერს თითოეულ მათგანს. შემდეგ კი  კითხულობს, თუ რომელია მათ შორის ბოგდანი. „მე ვარ ბოგდანი“ - გადმოდგამს ერთ ნაბიჯს  ტუსაღი. მის ამ ჟესტს რამდენიმე მათგანი მხარს აუბამს.  შემდგომ კამერა გვანახებს, თუ როგორ მიჰყავთ  ისინი (სავარაუდოდ, დასახვრეტად).  გარემოს  ქარბორბალი და  უტრირებული  დაძაბულობა ამძიმებს.  აქვე ვხედავთ გიორგის.  მალე ეკრანი ნათდება და ვიგებთ რომ გადასაღებ მოედანზე ვართ. რეჟისორმა გაგვაცურა.  აქ  შეგვიძლია  გავიხსენოთ  ჰანა არენდტის  „ზედმეტი ადამიანის იდეა“.   ადამიანის ერთ ადგილზე კონცენტრირება და ხოცვა გერმანული ომის ტყვეთა ბანაკებს მიესადაგება.  მეტიც,  არენდტის ხედვა ხაზს უსვამს თანამედროვე  საზოგადოებაში მასის დეჰუმანიზაციის  ფენომენს. სასიკვდილოდ განწირულ ებრაელთა მსგავსად, სისხლიან მიწებზე ადგილობრივი  თუ სხვა ქვეყნიდან ჩაყვანილი  „მონები“   იღუპებოდნენ.   [1] მიზანი  მშრალი ციფრების კვლავ ადამიანებად გადაქცევა უნდა გახდეს. უნდა დავივიწყოთ კვლევის  ამგვარი ხაზი და გარკვეული მოვლენის  უბრალოდ გენოციდად დაფიქსირება.  დიტო ცინცაძემ ფილმის საწყის სამ წუთში  გაგვახსენა ისტორიული წარსული .  ამავდროულად, სამომავლოდ,  ეს სივრცე   გიორგის   ტრაგედიისა და  პირადი ჰოლოკოსტის მეტაფორა  გახდება.

შავ-თეთრ გამოსახულებას  ფერადი პალიტრა ცვლის. ხშირად დომინირებს წითელი, ყვითელი და ჭრელი ფერები.  ინტენსიური ვიზუალური ეფექტები და ფერადი სამყარო   რეალობასთან   წინააღმდეგობაშია. ამ ფონზე კი ნაცრისფერ და დამარცხებულ გმირებს ვხედავთ.  ეს რეჟისორის ერთგვარ სოციალურ კომენტარად შეგვიძლია მივიჩნიოთ;   ფილმის  მსვლელობისას მაყურებელი ზედმიწევნით ეცნობა პროტაგონისტს.  მისი სახასიათო შტრიხები  ეკრანზე   ნელ-ნელა  იხსნება. მიუხედავად, დროდადრო   შეუპოვარი, გაბრაზებული და ბრძანებებს მოყვარული  გამოხტომებისა, შინაგანად დანაღვლიანებულ, ჩაკეტილ და   ფრუსტრირებულ  გმირს ვხედავთ.  კონფლიქტი  ღვივდება მაშინ, როდესაც ვიგებთ, რომ მასთან სტუმრად ათი წლის უნახავი  ქალიშვილი ჩამოდის.  გიორგის კი არ სურს შვილმა ასეთი წარუმატებელი და  შინაგანად განადგურებული იხილოს.  ამიტომ „ახალ რეალობას“ ქმნის, სადაც  იგი შეძლებულ  და შემდგარ პიროვნებად გვევლინება.  საჭირო ფულის არქონის გამო ნგუდუსთვის მნიშვნელოვან   ფიგურებს გაყიდის-  მითოლოგიურ თუ წარმოსახვით ღმერთებს.  ამ  ფულის მეშვეობით კი  თინას (თინა მელიავა)   მდიდრულ ვილაში ხვდება, აცნობს მომხიბვლელ საყვარელს.  ერთი შეხედვით,  თითოეული ქმედება საკუთარი თავის გაიდეალებას ემსახურება.  რეალურად  ეს ტყუილი მისი უკანასკნელი გაბრძოლებაა, გამოაშკარავების შემთხვევაში კი  ყველაფერი შეიძლება თავზე დაენგრეს.  დარჩება მხოლოდ სინამდვილე, სადაც თინასთან გულწრფელად  საუბარი მოუწევს.  გმირისთვის ეს ყველაზე მტკივნეული მომენტია,  „არშემდგარ ვარსკვლავობაზე“ ბევრად ფაქიზი და ღრმა შრეებით გარშემორტყმული.

მაყურებელი  მამის  კვალდაკვალ   იგებს  ორ მნიშვნელოვან  ამბავს, რომელთაც დრამატურგიული თვალსაზრისითაც დიდი როლი ეკისრებათ.  პირველი არის ის, რომ თინამ  გერმანული არ იცის. „მსახიობებს“  ეს მეტ თავისუფლებას აძლევთ.  მეორე კი ის, რომ იგი პრესტიჟულ საბალეტო სკოლაში ჩაირიცხა. გიორგი  შვილის წარმატებით ამაყობს და   საკუთარი  გენეოლოგიური ხაზის შესახებ  უყვება. მას ზურგს დიდი ხელოვანებისა და ინტელექტუალების  წარსული უმაგრებს; ცინცაძე   თანმიმდევრულად  ხდის ყველაფერს ფარდას, მაგრამ ყველაფერს ფაქიზად აკეთებს.  თითქოს ერიდება ბოლომდე შეიჭრას გმირების  სამყაროში და სურს მათ დაუტოვოს იმ  მაგია, რომლის დახმარებითაც ცხოვრობენ.  კომიზმი და აბსურდულობა ამ ყველაფრის შემადგენელი ნაწილია.   ის,  რის დანახვაზეც შეიძლება გაგვეცინოს,  რეალურად გმირების პირად ტრაგიკულ და  სევდიან ისტორიას   გამოხატავს.   იქმნება  განწყობა, რომ რეჟისორი თითოეულ მიზანსცენას  ექსპერიმენტების  გავლით  აგებს.  გამორიცხავს  სწორხაზოვან ემოციურ ნაკადებს. სიმწრის სიცილი კი  აუდიტორიას  ცხვირსახოცის მომზადებისკენ ამზადებს.  საგულისხმოა  ცინცაძის  არაპოლიტკორექტულობა, რომელიც ფილმის ერთგვარ  ნიშას  ქმნის და  რიგ შემთხვევებში უარს ამბობს   სათქმელის  გადაკვრით თქმაზე.      მისი კინოაზროვნება შავი იუმორის დახმარებით    უფრო  რადიკალურად  იჭრება საგნის შიგთავსში, მაყურებელი  კი საერთო სურათს  უფრო მძაფრად და მტკივნეულად აღიქვამს,  რასაც  ტრაგედიის „დასრულების“  ტენდენცია განაპირობებს.   ერთი მხრივ, ავტორი ტრაგიკულ ვითარებას ასახავს, ამავდროულად კი ალტერნატივის არარსებობას უსვამს ხაზს, რასაც  სამყაროს  ფუნდამენტური  ჩაკეტილობა განაპირობებს ;   მიუხედავად გიორგის მცდელობისა, მალე ყველაფერი ძველ  კალაპოტს უბრუნდება.  ტყუილების დრო მთავრდება.  ირკვევა, რომ გოგონამ გერმანული იცის  და გიორგის ჩანაფიქრსაც ნაადრევად  იგებს.  თუმცა მის მეორე ტყუილს საბალეტო სკოლაში მოხვედრაზე მხოლოდ ნგუდუს უმხელს და  ამით მამას საამაყო მიზეზს უტოვებს. ამბავის მსგავსი განვითარებით რეჟისორი მამა-შვილის ურთიერთობას ავთენტურობასთან ერთად,  დამატებით მისტიკას სძენს.  თითქოს  აძლევს გიორგის   რეაბილიტაციისა    და იმ  დეკადის   გადააზრების საშუალებას, რომელიც შვილის გარეშე გაატარა;  ცენტრალური მნიშვნელობის სცენას აღნიშნული  „ნაცისტური ფილმის“ გადაღებისას ვხედავთ. გიორგი გადასაღებ მოედანზე შვილთან ერთად მიდის.  მიზანსცენა  გამოსახულების ცენტრში  ნაცისტსა და  პატიმარს მოაქცევს. ვისმენთ დიალოგს. უკანა ფონზე ბუნდოვნად ვხედავთ   მარყუჟზე ჩამოკიდებულ გიორგის, რომელიც სცენის კომპოზიციის ერთი უბრალო დეტალია... მოულოდნელად იფეთქებს და გაბრაზებული ყვირის : „ ყალბო  წინააღმდეგობის მეომრებო! მხოლოდ მე ვარ  ნამდვილი პარტიზანი. თქვენს ქალაქებს  ფერფლად ვაქცევ!“.  დაგეგმილი სცენა ვარდება. კამერა ამჯერად  ახლოდან  გვანახებს მას. იქვეა თინა.  მიუხედავად იმისა, რომ შვილმა რეალურად დაინახა მამის  „მნიშვნელობა“  ამ სირცეში, თავდაპირველად თვალს არიდებს.   კამერა მათ  ზევიდან უღებს.   გმირები  კი სხვადასხვა მიმართულებით იყურებიან . შემდგომ ვისმენთ:  „თინა ,ხელები შემიხსენი“.  აქ კი ნამდვილად შეგვიძლია ვთქვათ, რომ მამა შვილს ემპათიას  თხოვს. სურს რომ მას ტრაგედიის გადალახვაში დაეხმაროს.  თოკზე ჩამოკიდებული  ემიგრანტი  კი სიმბოლო ხდება  პოლიტიკურ და  კულტურულ  სივრცეში ადამიანის რაობის , რომლის არსებობასაც ხშირად  ავტონომიური მნიშვნელობა არ აქვს.

ალბათ გაჩნდებოდა შეკითხვა, თუ ვინ არის ნგუდუ და რატომ ჰქვია ფილმს „ბედნიერების ღმერთი“.  ნგუდუ  აფრიკელი ემიგრანტია. გიორგის „ბიზნეს პარტნიორი“ (რეალურად მეგობარი),  რომლის ერთადერთი მოვალეობა კლიენტების  სექსუალური მომსახურებაა. „ოცნებობთ აფრიკაზე,დიდ ძლიერ მამაკაცზე...“ - სთავაზობს გიორგი პოტენციურ კლიენტს მის თავს.  მის სახელს ხშირად არაზუსტად წარმოთქვამენ.   ეს კი პერსონაჟს განაზოგადებს და რიგითი აფრიკელი ემიგრანტის იმიჯს ქმნის.  ერთ-ერთი კონფლიქტური სცენისას  ნგუდუ სექს-შოპის სამოსში გამოწყობილი გამოჩნდება,  სასაცილო ნიღბითა და მათრახით ხელში.  მაყურებელის პირველადი რეაქცია სიცილია.  ცინცაძემ  ამ არაპოლიტკორექტული ჟესტით აჩვენა  „პირველი და მესამე სამყაროს“  ურთიერთმიმართება.  მეორე მხრივ,  გასაგნებული აფრიკელის  სახე, რომლის ერთადერთი მოვალეობა  „ფულის გადამხდელთა“ სექსუალური ფანტაზიების დაკმაყოფილებაა.  ადამიანის სურვილსა  თუ  ნებელობაზე დამყარებული აქტი კი  რეალურად მისივე  ექსპლუატაციის  მეტაფორაა.  თუ ისტორიული წარსულიდან გავიხსენებთ  „ადამიანთა ზოოპარკებს”,  დეკლარირებული მონობის ნიმუშს, რომელთა  უკანასკნელი გალიები გასული საუკუნის ორმოციან წლებში დაიკეტა,  შეგვეძლება  დავინახოთ  მსგავსება  იმდროინდელ და  პოსტმოდერნულ მონობას შორის.  ამ ორ ერთი შეხედვით სხვადასხვა მოვლენას  „ზანგების“  ეგზოტიზაცია აერთიანებს.   უბრალოდ დრომ ჩაგვრის მეთოდები შეცვალა;   ნგუდუ ასრულებს დაკისრებულ მოვალეობას.  რეჟისორი კი  მის თვისებებს იკვლევს. თითქოს რისკზე მიდის, მაგრამ აქ არ ხდება პერსონაჟის გაიდეალება. ერთ უბრალო ადამიანს ვხედავთ, ნაკლოვანებებითა და  ძლიერი მხარეებით.  იგი ხშირად  დგება რკინით გარშემორტყმულ სიმაღლეზე  და მღერის.  „მაგუნდა ჩაო“ თავისუფლების და თანასწორობის  ჰიმნად შეიძლება მივიჩნიოთ.

„მაგუნდა ჩაო ბედნიერების ღმერთია“- გვეუბნება ნგუდუ.  მისთვის ყველაზე ძვირფასი ნივთი კი ურთიერთობის ყალბ მასკარადს შეელია;  ფილმის   დასკვნითი  სცენისას  გმირები (ნგუდუ, გიორგი და მარიამი)  ცეცხლში საკუთარ მოგონებს წვავენ.  შემდგომ  იწყებენ  ცეკვას ნაცნობი სიმღერის  ფონზე. 

ჟან რასინის თუ დავესესხებით, ცხოვრება კომედიაა მათთვის, ვინც  ფიქრობს, ხოლო ტრაგედია მათთვის,  ვინც გრძნობს.  ცინცაძემ კი შეძლო და გადაიღო ინტელექტუალური ტრაგიკომედია , რომელიც  ჩაბნელებულ დარბაზში მყოფ მაყურებელს საკუთარი  „ბედნიერების ღმერთზე“ ოცნების საშუალებას  უტოვებს.