„ვვარაუდობ, რომ აქ [ვეტმონსა და ბალენსიაგაში] რაღაცეებს განსხვავებულად ვაკეთებთ. მაგრამ ამავდროულად ყველაფერი იგივედ რჩება. იმიტომ, რომ არ აქვს მნიშვნელობა კაბაა თუ ვეტმონის ჯემპრი, მაინც ყველაფერი ადამიანზეა დამოკიდებული - რომელიც იცვამს და ფიქრობს: მე ბედნიერი ვარ, მე ბედნიერი ვარ როგორც გამოვიყურები“

დემნა გვასალია

დემნა გვასალიას ცნობიერება პოსტსაბჭოთა ცნობიერებაა და ამას ვერავინ უარყოფს. ცხადია ის დაადანაშაულეს კიდეც „უნიფიცირებულ სტალინურ და ლენინურ საქართველოში“ გატარებული ბავშვობისთვის. თუმცა, [ცნობიერება] პოსტ-საბჭოთაა იმ გაგებით, რომ ის დახსნილია პოსტ-საბჭოეთს. მან კათარზისი მოახერხა, რომელმაც არა მარტო სუბიექტური ემანსიპაცია მოიპოვა, არამედ, მთლიანად ქართულ ავანგარდულ მოდის ტექნოლოგიებს ის ჩაკეტილობა მოუხსნა რაც მათ ასე ზღუდავდათ. ის სხვებსაც ამაზე მიუთითებს, მოიხსნან კომპლექსები და გათავისუფლდნენ, ანუ თავიანთი ხატები და იმიჯები აწარმოონ, თან მუდმივად ახლიდან. ასევეა ხალხის ემანსიპაცია, ეს იმ ფორმებისა და სიმბოლოების ემანსიპაციაა, რომელთანაც მათ აქვთ სწორება, როგორც იდენტობებს.

მიუხედავად იმისა, რომ თბილისურმა დისკურსებმა დემნას ტექნიკებზე უკვე ძალიან ბევრი ილაპარაკეს, მაინც ვერ მოვახერხეთ ჩვენს ტვინებში მისი კონცეფცია შეგვექმნა.

ზოგადად მოდა მე-20 საუკუნის ბოლოდან ხდება უფრო მომხიბვლელი, იმიტომ რომ ის გახდა მთლიანად სინგულარული: მსოფლიოში არსებული ყველა მითი, გადმოცემა თუ ამბავი, მან საკუთარ დისკურსებში ფორმებად და სიმბოლოებად შეიტანა. სწორედ ამიტომაა მოდა დისკურსი - ის ნიშნობრივი სიტუაციების მწარმოებელი ქსელია.

[პოსტმოდერნული] ვარაუდი, რომელიც დღეს რატომღაც მოდაში აღარაა და მოძველებულად ითვლება, თუმცა, ის შესაძლოა ახლაც ჩუმად მუშაობს, დაახლოებით ასე შეჯამდება, რომ: საზოგადოება, რომელიც მედია-სიმულირებულ საჯარო სივრცეებად გაიშალა პერიოდული ესთეტიკის საზოგადოებაა. მისი პოლიტიკა, ღირებულებები, ფორმები თუ ფერები დამოუკიდებელი დისკურსული ნარატივებია და მთლიანი ტოტალობის მიღმა დგანან. მის საჯარო სივრცეებში ექსკლუზიური ნარატივები მოქმედებენ. ერთი შეხედვით, რეალობა სრულიად რეალიზებული ემპირიის შთაბეჭდილებას ტოვებს, თუმცა, სამოქალაქო საზოგადოების ის ნაწილი, რომელიც დემნას მოიხმარს[1], მეტიც, რომელიც მასზე ლაპარაკობს (რადგან შესაძლოა მოიხმარდე და არ ლაპარაობდე) მეტად ვიწროა მთლიან მოსახლეობასთან შედარებით. აქ ერთი კითხვაა აქტუალური - „როგორ გამოვიყურები?“ ანუ, ვარ თუ არა რეალიზებული ბედნიერების ღირსი.

ვფიქრობთ, გვასალიას მოდური გენეალოგია თუ [ფსიქო]ანალიზის მცდელობები აქ ჩერდება.

რაც შეეხება ბრალდებას, რომ თითქოს დემნა „სიღარიბეს ყიდის“ და მის რომანტიზაციას ახდენს, ამ საკითხზეც რამდენიმე სიტყვით ქვემოთ.

დემნას მოხმარების შესახებ

როგორც დემნა ამბობს, ის ქუჩის მოდას აკეთებს. ანუ, ფორმებს ქმნის ადამიანებისთვის ვინც ქუჩაში [ფეხით ან საზ. ტრანსპორტით] გადაადგილდებიან, ავანგარდულ ურბანიზმს აკეთებენ, სწავლობენ, ქმნიან, ერთობიან, ცხოვრობენ და ა.შ. მისი მთავარი მოწოდება კი, „აგლისა“ და „ბიუთიFულის“ ბინარულობის მოხსნაა. ცხადია, მის სიმბოლოებს ესაჭიროება ურბანული მედიუმები, რათა ისინი ქმედითი ტექნოლოგიები[2] გახდნენ და არა სასაცილო სიმულაციები.

აი რას გვიყვება დემნა 2017 წლის მიწურულს, როდესაც ის ერთ-ერთმა ჟურნალმა დაკითხა მისით დაინტერესებული საზოგადოების სახელით:

„შენ შეგიძლია მიიღო ახალი ტანსაცმელი [საგანი] საგნებისგან [ტანსაცმელი], რომლებიც უკვე არსებობენ.“

ნათქვამიდან ასეთი აზრი შეგვიძლია გამოვიტანოთ, რომ „შემოქმედებით სამყაროში“ თანამედროვე ფორმები ჯერ ისევ მიმართულია მოდერნული ხატების საწინააღმდეგოდ. მეორე მოსაზრებით, სიტუაციის შეფასება თითქოს ასე რთული არაა - თითქოს, რეალურად საქმე მყარ და მარტივ ფენომენთან გვაქვს - „ყოველი მათგანი განსაკუთრებული და შეუცდომელია; როგორც კი დავისწავლით, ნაკლებად სავარაუდოა, სხვა რამეში ავურიოთ“[3].

ორივე შემთხვევაში საქმე წარსულის იმიჯების ტექნოლოგიზაციასთან გვაქვს. აქ კითხვა - დემნა ორიგინალია თუ ყალბი - არარელევანტურია, რადგან ნათელია, დემნამ მკვდარ ფორმებს ახალი მანა[4] მისცა - გარკვეული ნეოჰუმანოიდური ურბან-ესთეტიკა.

ეს ძველი შინაარსების გაუქმება ტოტალური გაგებით ცალმხრივია. ძირითადად „მორალურად“ განიხილება და ბრაზი თავისთავად სვამს შეკითხვას: „როგორ შეიძლება ასე უნამუსოდ გაიყიდოს სიღარიბე?“

ცხადია დღეს ყველაფერი იყიდება და იყიდება არა ქომოდითი არამედ იმიჯი, სიმბოლო და რაც მთავარია მათი მარტივად მიღების ტექნოლოგია - ანუ რეცეპტები.

არსებობს მოსაზრება, რომ: „რამდენი „მაღალი მოდერნიზმიც“ გვქონდა იმდენივე განსხვავებული პოსტმოდერნიზმი გვექნება“[5]. ესეც ჯეიმსონის სიტყვებია. აქედან გამოდის, რომ ძველ მოდერნულობას რაღაც საზღაურის მსგავსი ჯერ კიდევ აქვს გადასახდელი და ამისი აღარ უნდა შეგვეშინდეს. თუმცა სადღაც, რაღაც „გარღვევები“ თითქოს მოხდა, „პომო“[6] მოკვდა და ტვინები ახალ რაციონალიზმზე გადადიან.

დემნას ქუჩაზე საუბარს თუ გავიხსენებთ მივხვდებით, რომ ამ შემთხვევაში, მისი ტრენდის სამიზნე მოქალაქე გამოდის. ქალაქი კი, როგორც ამბობენ ჭრელია, როგორც ძროხა. ამიტომაც, რადგან ის „ჭრელია“ იქ ავტომატურად არსებობას იწყებენ შემოქმედი ხელოვანის მზერის მქონე მოქალაქეებიც (რადგან როგორც ამბობენ, ნებისმიერ ადამიანში ცხოვრობს ხელოვანი) და რომლებიც, ფერთა და ფორმათა ძალაუფლებას ახალი სისტემურობით ითვისებენ და იყენებენ[7]. სხვას თუ ვერა, საკუთარ თავს ისე ექცევიან, როგორც უნდათ, მათი გამაერთიანებელი მედიალური დისკურსები კი, მათ ნებას ლეგიტიმაციებს აძლევს, ანუ ნებისმიერი სუბიექტი რაღაც დოზით სახელოვნებო პრაქტიკამდე დაჰყავს. ჩვენს ქალაქშიც სწორედ „ხელოვნების კეთებისთვისაა“ დემნა, რომელიც რეცეპტებს იძლევა და რომელსაც შეგვიძლია სხეულები გადავცეთ, რათა გადავცვალოთ იმიჯებში.

ჯერ ერთი, თითოეული ურბანული ტომი საკუთარ ინფორმაციას სწრაფად ცვლის და მეორეც -  იდენტობებმა გააცნობიერეს რა მედია-სიმულირებული რეალობის არსებობა, რომელიც „ჩვენთან“, როგორც ყოველთვის მიაჩნიათ, რომ „რატომღაც სულ გარედან შემოდის“, გადაწყვიტეს მისი ფატალური სტრატეგია თავიდან ამ ფატალიზმზე ბოლომდე თანხმობით დაძლიონ.

ზოგადად სიმულირებული თანამედროვეობა ჩქარი საზოგადოების მოდუსია. სადაც ძალიან სწრაფად იცვლებიან როგორც ფორმები და ფერები, ასევე, სისტემები და აპარატები. აქ მხოლოდ აწმყოს დროა, საიდანაც ობიექტური, საათობრივი, ანუ ისტორიული დროის პერსპექტვაში არც თუ ისე შორს მდებარე გამოცდილებები, იმიჯები და სახეხატები, თუ წესები და მითები, შორეულ წარსულებად მოჩანს. უნდა ვაღიაროთ, რომ დღეს არსებობენ ახალგაზრდები, რომლებიც წარსული თუ აწმყო დროის ეკონომიკის ანალიზს და თანამედროვე ტექნოლოგიების მოხმარებას ვიწრო წრეში, სადღაც ბარში განიხილავენ და ვიწრო წრეში, სადღაც კლუბში ატექნოლოგიურებენ. გასაკვირი არცაა, რომ წარსულის სიღარიბე დაავიწყდათ, ზოგი მათგანი მას საერთოდ ვერც მოესწრო. ვინც მოესწრო, დემნას ფორმებს ბნელ წარსულზე შურისძიებადაც აღიქვამს, როგორც მასზე გამარჯვებას. ადამიანთა ურთიერთობა ხომ მათი საგანთა კომპლექსების ურთიერთობაა, ის მიუთითბს მათ ცხოვრების წესზე, წარმოადგენს დაპირისპირებებისა და თანამშრომლობის კანონებს.

ისევ მოჯადოებისკენ

როგორც ზემოთ ვთქვით, გვასალიამ საბჭოთა ფორმების განჯადოებული რეინკარნირება მოახერხა. მისი ფორმები, გარკვეულწილად პასტიშური[8] ფენომენებია, მათ ალუზიისა და მოუხელთებელი პლაგიატის აჩრდილები დაჰყვებიან. ეს ორაზროვანი კონცეპტი [პასტიში] რეალურად იმით განსხვავდება მაგალითად იგივე კიჩისგან  - რომელიც ორიგინალთან დაპირისპირებაში ცხადია მეორე ხარისხოვანი და ყალბია - რომ ის [პასტიში] დომინაციას არ თმობს და კითხვის ნიშანს უსვამს ორიგინალის ნამდვილ ღირებულებას, მეტიც, მზადაა ის ჩაანაცვლოს კიდეც[9]; როგორც წესი ამას კიჩი ვერ ახერხებს[10].

თბილისური მოდა მხოლოდ ტენდენცია აღარ არის და შესაძლოა შეიცვალოს სიტყვა მოჯადოებითაც [Fashion – Fascinating]. გატექნოლოგიურებული ტანისამოსი, ჩვენს ქცევასა და სახე-ხატს განსაზღვრავს საზოგადოებაში - დაახლოებით გამოდის, რომ იდენტობას „ატყვევებს“ და რაღაცაზე, Persona-ზე მიუთითებს, თავგანწირვის ხარისხზე, ანუ იმაზე რაც გვინდა რომ ვიყოთ, ან არ გვინდა, უფრო ხშირად კი იმაზე რაც გვინდა. ამიტომაც ჩანან დემნას სამოსში კახი კალაძე (მსოფლიოში ცნობილი, როგორც კარგი ფეხბურთელი) და ჯასტინ ბიბერი (მსოფლიოში და თბილისში ცნობილი, როგორც „კიჩი“ მუსიკოსი, ანუ ცუდი მომღერალი) უბრალო, შეძლებულ მყიდველებად და არა დისკურსულ იდენტობებად, რომელთა სამოსიც „ვიღაცაზე“ - ავატარზე მიუთითებს. კახისთვის დემნას სამოსი არაა მედიუმის სუბსტანცია, იდენტობის ტექნოლოგია, რადგან „კახი“ თავადაა იდენტობა, ეს რაღაც უფრო სხვა, „ხასიათისა და მომენტის სამოსია“, განსხვავებით ავატარებისგან, რომლებიც როგორც აღვნიშნეთ, არ არიან რეალობის მიღმა და გარეთ მდგარნი, ისინი დემნას გავლით, რეალობას პოზიტიურში - თავიანთ ნამდვილ, ექსტატურ ცხოვრებაში თარგმნიან, ატექნოლოგიურებენ ახალ, ინოვაციურ ურბანულ სუბკულტურებს და დემნასაც, როგორც შამანს სწორედ ისე იყენებენ. რეალურად აქაც ჩნდება კითხვა: ვის ესმის მოდა? ან; ვისი ესმის მოდას? ერთი რამ ნათელია, ურბან-ავატარები,  ურბანული მოდის დიზაინებს გადააზრებულ „სამოქალაქო“ ნარატივებს უმატებენ, რაც მათ დისკურსებსაც ასხვაფერებს და მათი დიზაინის ახლებურ სისტემებს - ნიშნად, კოდად, კონცეფციად ატრანსფორმირებს. აქ კი, ახალი ჯადოებისთვის სივრცეები თავისუფლდებიან.

ალტერმოდერნი[11]

გვასალიაზე საუბრისას, მთხრობელები ძირითადად ჟან ბოდრიარს ციტირებენ, თანაც ისევ პოსტმოდერნულ კონტექსტებში. ბოდრიარი სინამდვილეში ძველი მოდერნულობის დასასრულზე საუბრობდა და არა  პოსტმოდერნულ მდგომარეობაზე, „პომო“ მას საკუთარ ლექსიკონში როგორც წესი არც შეჰქონდა. მისი „ნულოვანი ხარისხი“, სწორედაც რომ უფრო მეტად რაღაცის დასასრულზე მიუთითებს, ანუ ნიშნავს, „ფორმის ტრიუმფს მის მოდერნულ შინაარსზე“ - რაც რეალურად ფორმის ძალაუფლებას აღიარებს იმგვარად, სადაც უკვე ფორმას შეუძლია თვითონ შექმნას კონცეფცია თუ იტყვის, რომ „ახალია“. მითუმეტეს დღეს, როდესაც გლობალური ნარაცია ტრანსგლობალურობითაა მოხსნილი და ყველა ფორმას საკუთარი ამბავი აქვს. ეს არ არის რაიმე საკითხის რაციონალიზაცია, ეს ფაქტია და დღეს დისკურსები ასეთი ინტენსივობით მუშაობენ.

როგორც ყველაფერი თანამედროვე სამყაროში, ასევე მოდაც ტრანსფორმირებს. „მოდის სამყაროში“ 2016 წელი გოშა რუბჩინსკისა და დემნა გვასალიას გავლენით ადრეული 90-იანების ესთეტიკად გამოცხადდა. ის დასახელდა როგორც „პოსტ-საბჭოთა მოდის წელი“.

ისევე როგორც ჩვენ ყველანი, არტისტებიც[12] ეძებდნენ ახალ მოდერნულობას. ნიკოლა ბურიოს ტერმინი „ალტერმოდერნი“, აღნიშნავს მდგომარეობას, რომელიც ხელოვნების (ფერისა და ფორმის) დისკურსებში პოსტმოდერნის შემდეგ დადგა. ის წესით კოლონიალისტურ მოდერნიზმსა და იდენტიფიკაცია/გენეალოგიის კრიტიკოსს - პოსტმოდერნს უნდა დაპირისპირებოდა. შეექმნა ახალი „Homo viator”[13], თანაამედროვე ტურისტის პროტოტიპი, რომელიც იმით განსხვავდება მოგზაურისგან, რომ მას წარმომავლობა არ გააჩნია  და უკან დასაბრუნებელიც არსად აქვს. ალტერმოდერნისტი მოგზაური ტრანსფორმაცია და ტრანსკოდია თავისთავად, ის ქმნის „ცენტრებს“ სადაც პოლიგლოტები, ახალი „ელიტები“ იკრიბებიან, ეს ელიტები კი თავად მოგზაურები არიან - შემქმნელები და ავანგარდისტი მომხმარებლები, რომლებიც აწარმოებენ ძველ ფორმებს ახლიდან[14]. ამავე დროს ლიბერტარიანული ტრანსგლობალიზაციაც ავტონომიურსა და ალტერნატიულ, [ტექნოლოგიურად] უფრო განვითარებულ ლოგიკას იყენებს და ახალ სახელოვნებო დისკურსებსაც საკუთარ ორბიტაზე იზიდავს. ანუ, მოგზაურებსაც ასწავლის - როგორ გაყიდონ/მოიხმარონ ავანგარდში ის, რაც მათ აწარმოეს.

კიდევ უფრო უკან თუ გადავალთ და საკითხს იდეალისტური დიალექტიკის პარადიგმაშიც ვნახავთ, რომლის ტექნიკა-ვარიაციები ალბათ ფილოსოფიური გაგებით ალტერმოდერნულობის პირველი მტერი იქნებოდა, ისევე როგორც პოსტმოდერნის მტერი გახლდათ, შეგვიძლია მას ასეთი ინტერპრეტაციაც მივცეთ, რომ ეს ფორმის დიალექტიკური ნეგაციაა, რომელმაც ძველი ფორმების შინაარსი მოხსნა და თავის თავში, ანუ ახალ ფორმაში ნაგულისხმევის სახით შეინახა იმგვარად, რომ შინაარსისგან დაცლილ „ალტერ-ფორმებში“ აუცილებლად შენახულია ძველი - მისი წარმომავლობა, რაც ისტორიულობისა და სიღარიბის იმიჯების გახსენების საბაბიც [ანუ ლეგიტიმაცია] ავტომატურად ხდება გონებაში და რაც მიუთითებს, რომ რეალურად სახეზე მხოლოდ ერთი ფორმის ტრანსფორმაციები გვაქვს. ალტერმოდერნი სწორედ იდეალისტური პარადიგმის გადაფასებაა, უსხლტება ეკონომიკურსა და მორალურ კრიტიკას, ის აუქმებს პოსტმოდერნსაც და ახალ ფორმებს ძველ ფორმებთან კავშირების გაწყვეტისკენ მოუწოდებს საზოგადოდ.

როგორც ჩანს, აქ ფორმის ისტორია და ისტორიულობა მთლიანად ნულოვანი ხდება, მის უკან მოქმედ ეკონომიკურ ძალადობაზე და ჩაგვრაზე საუბარი კი უბრალოდ არარელევანტურია. მართლაც, გვასალიას ფორმები ცალსახად გათავისუფლებული ფორმებია, რომლებიც მხოლოდ მეტაფორული, მითიური რეკონფიგურაციით აღადგენენ ძველ, საბჭოთა და პოსტ-საბჭოთა ფორმებს. ალტერ-ფორმებს შინაარსები მიჰყავთ ბოლომდე, აბსოლუტურ წერტილამდე, აქ იბადება ავატარიც, სადაც რეალურად შესაძლებელი ხდება „მოკვედე, როგორც რეალური და აღდგე, როგორც ილუზია“ და სადაც, ილუზია ილუზია აღარაა და შენი ილუზიის საზღვრები იქ მთავრდება, სადაც ჩემი ილუზია იწყებს თავის საზღვრებს.

საბოლოოდ „სახელოვნებო ზონის“ ეს „რეალობის“ აღდგენა და „თავისუფლება“ დღესაც აშკარად მომხმარებელზე გადადის, ის პასუხისმგებლობებს ისევ მთლიანად მას აკისრებს და როგორც ჭეშმარიტად ახალ ფორმებს ახასიათებს, გათამაშების საშუალებებსაც იძლევა. ფორმა იდენტობას და მის სიცოცხლეს უნდა აღნიშნავდეს, მომხმარებელი კი, ამ ფორმის მიმიკრიას მეორადებში შეძენილი ტანისამოსითაც თავისუფლად უნდა ახერხებდეს და ფორმასაც სწორედ ეს აძლევს საშუალებას სამომხმარებლო საქონლის შინაარსისგან განცალკევდეს და სიმბოლური შინაარსით დაიტვირთოს. დღეს დემნას ფორმები რენდერები არიან, მათი ბრენდინგი იდეურად დასრულებულია. მისი წყალობით, მოდის ისტორიაში ალბათ პირველად, ავანგარდული და ძვირადღირებული ესთეტიკა მისი მარტივად კეთების შესაძლებლობებს დაემთხვა, ანუ ისინი საყოველთაო და ავტონომიური ტექნოლოგიები გახდნენ, რომლებიც ძველ ელიტებს ჩამოერთვათ და უფრო პროფანული ურბანული ელიტიზმის, „სხვა ელიტიზმის“ აღმნიშვნელები გახდნენ. მაგრამ ცხადია აქაც იკითხავენ: ეს ისევ ლიბერტარიანული „არჩევანის თავისუფლების“, ანუ ტრანსგლობალური ბაზრის უფრო მოქნილი და სისტემური კონცეფცია ხომ არ არის? დემნას Fლექსიბილითი კი, სასაქონლე ფეტიშიზმის კულმინაცია? რა თქმა უნდა, ასეც შეიძლება იყოს, რადგან ფაქტია, „ორიგინალი“ წარმატებით იყიდება, კვლავწარმოებს და მარტივად ტექნოლოგიურდება.

თუმცა, ისევ სერიოზულად თუ ვილაპარაკებთ, ვნახავთ, რომ თავად ჩვენი ესთეტიკური შესაძლებლობებიც - ეს ახალი რეალობის პერსპექტივები - გამუდმებით ჩვენს სმართ-ფონებში ჩაბეჭდილი რეკლამებით სტიმულირდებიან და მათ იმდენი მნიშვნელობა აქვთ, რომ თავად მნიშვნელობის აზრს კარგავენ. აგერ, კომუნიკაციაც საშინლად დიფერენცირებულია. ამიტომაც, ალტერმოდერნისტი, რომელიც აცნობიერებს ყიდვა-გაყიდვის პრობლემებს, გაპროფანულებულ ურბანულ ტექნოლოგიას ემოციებისა და სენტიმენტების გარეშე მოიხმარს - ეს კი, მართლაც ლამაზი ვარიანტია. „ორიგინალი“ სურვილის ხელმისაწვდომი ობიექტი ხდება, მთავარია მის იმიჯს და მოხმარების უფლებას დისკურსულად ფლობდე.

შესაძლოა ახალგაზრდა თაობა დემნა გვასალიას ფორმების უფრო რადიკალიზაციასაც შეეცადოს, შესაძლოა ეს ფორმები თავისთავად გაუჩინარდნენ - რადგან როგორც ამბობენ, მოდას ხომ „ლოგიკა“ გააჩნია, თანაც რაღაც დროით-სივრცულ ლიმიტებში გამუდმებით ბრუნავს. ასევეა თანამედროვე პოლიტიკური საუნდბიტები, ტაბლოიდური სიახლეები, ახალი მეთოდების „კულტი“, ეს ყველაფერი ჯერჯერობით მხოლოდ ალტერმოდერნული ვარიანტებია.

რაც შეეხება ხელახალ მოჯადოებას საერთოდ. თანამედროვე ავანგარდული სხეულები, ორაკულის სხეულებია, ორაკული კი  თავადაა ჯადო. ისინი დისკურსულად მიუთითებენ თავიანთ ექსტატურ გამჭვირვალობაზე და უჩვენებენ სიმართლე-ჭეშმარიტებებს. მათი ცხოვრება კი იმდენადაა მართალი, რამდენადაც უმანკო და პორნოგრაფიულად [აქ პორნოგრაფია არაა პორნო, ის გულწრფელობაა] შიშველია, ანუ, უფრო ხილული, ვიდრე თავად ხილვადობა, ისევე როგორც „უცოდველი და სუფთა“ ორაკულის მანტრაა უფრო მართალი, ვიდრე თავად სიმართლე. ასევეა დემნაც, როგორც ამბობს, რაღაცეებს განსხვავებულად აკეთებს, თუმცა ამავდროულად, მაინც ყველაფერი იგივედ რჩება - ეს კი მიუთითებს, რომ იცვლებიან მხოლოდ დეკორაციები [მეტაფორები და ალეგორიები], რეალობა კი იგივეა და ალბათ, ნებისმიერი „აწმყო“ ყოველთვის ასეთი გახლდათ - იყიდებოდა და იცვლებოდა ყველაფერი, ტრანსფორმირებდნენ სხეულები და ტექნოლოგიები.