პოემა

დაიბეჭდა ჟურნალ „ახალ საუნჯეში“

ამ ტრაგიკულ ფურცლებს ვუძღვნი ჩემს პირმშოს, ვადიმ ტიხონოვს.

(ნაწყვეტი რომანიდან)

მოსკოვი. გზად კურსკის სადგურისაკენ

ყველა ამბობს: კრემლი, კრემლი. მასზე ბევრისგან მსმენია, მაგრამ თავად არასდროს მინახავს. უკვე მერამდენედ (მეათასედ), გამომთვრალი ან ნაბახუსევი მივუყვებოდი მოსკოვს ჩრდილოეთიდან სამხრეთისკენ, დასავლეთიდან - აღმოსავლეთისკენ, ერთი ბოლოდან - მეორე ბოლოსკენ და როგორც მომიხდებოდა - მაგრამ ვერცერთხელ ვიხილე კრემლი.

აი გუშინაც ვერ ვნახე - არადა მთელი საღამო იმ ადგილების ირგვლივ ვტრიალებდი და იმასაც ვერ ვიტყვი, რომ ძალიან მთვრალი ვიყავი: როგორც კი საველოვსკიზე გამოვედი, დასაწყისისთვის ჭიქა ზუბროვკა გადავკარი, გამოცდილებით ვიცი, რომ დილის დეკოქტად ხალხს ამაზე უკეთესი არაფერი გამოუგონია.

ასე. ჭიქა ზუბროვკა. შემდეგ კი - კალიაევსკაიაზე - მეორე ჭიქა, მაგრამ ამჯერად ზუბროვკა კი არა - კორიანდრის არაყი. ერთი ჩემი ნაცნობი მეუბნებოდა, რომ კორიანდრი ადამიანზე ანტიჰუმანურად ზემოქმედებს, ანუ ამაგრებს რა სხეულის ყველა ასოს, ადუნებს სულს. მე კი რატომღაც პირიქით დამემართა, სული უმაღლეს დონეზე გამიმაგრდა, ხოლო სხეული მომიდუნდა, თუმცა ვეთანხმები - ესეც ანტიჰუმანურია. ამიტომაც იქვე, კალიაევსკაიზე, დავამატე კიდევ ორი კათხა ჟიგულოვსკის ლუდი და პირდაპირ ბოთლის ყელიდან ალბ-დე-დესერტი.

თქვენ, ცხადია, მკითხავთ: მერე, ვენიჩკა, მერე - რას სვამდი? ხეირიანად თვითონაც არ ვიცი, რას ვსამდი. მახსოვს - ეს კი მკაფიოდ მახსოვს - ჩეხოვის ქუჩაზე ორი ჭიქა სანადირო დავლიე.  ისე ხომ ვერ გადავკვეთდი სადოვაიას წრიულს, ცოტა რომ არ დამელია? არ შემეძლო. გამოდის, კიდევ რაღაც დავლიე.

შემდეგ ცენტრში მოვხვდი, რადგან ყოველთვის ასე მემართება: როცა ვეძებ კრემლს, გარდაუვლად კურსკის სადგურზე ვხვდები. ისედაც ხომ კურსკის სადგურზე უნდა მივსულიყავი, და არა ცენტრში, მე კი ჯიუტად ცენტრისკენ წავედი, კრემლისთვის ერთხელ მაინც რომ შემეხედა: სულერთია, ვფიქრობ, ვერავითარ კრემლს ვერ ვნახავ, რადგან პირდაპირ კურსკის სადგურზე მოვხვდები.

საწყენია, ლამის ცრემლები წამსკდეს. ცხადია, იმიტომ კი არა, რომ გუშინ საღამოს კურსკის სადგურამდე ვერ მივაღწიე. (ეს სისულელეა: ვერ მივაღწიე გუშინ - მივაღწევ დღეს). და არც იმიტომ, რომ დილით ვიღაცის უცხო სადარბაზოში გავიღვიძე (როგორც აღმოჩნდა,  სადარბაზოში ჩამოვმჯდარვარ, კიბის მეორმოცე საფეხურზე, ჩემოდანი გულში ჩამიკრავს და ასე ჩამეძინა). არა, მაგიტომ არ მწყენია. აი რაა საწყენი: ესესაა გამოვთვალე, რომ ჩეხოვის ქუჩიდან ამ სადარბაზომდე კიდევ ექვსი მანეთის დავლიე - რა და სად დავლიე? რა თანმიმდევრობით? სასიკეთოდ ვსვამდი თუ საზიანოდ? ეს არავინ იცის, და ვერც ვერასდროს გაიგებს. დღემდე ისიც ხომ არ ვიცით: მეფე ბორისმა მოკლა უფლისწული დიმიტრი თუ პირიქით?

ეს რა სადარბაზოა? აქამდე აზრზე ვერ მოვსულვარ; მაგრამ ასეც უნდა იყოს. ყველაფერი რიგზეა. ამ ქვეყნად ყველაფერი უნდა ხდებოდეს ნელა და არასწორად, ადამიანმა თავი რომ ვერ შემოისაზღვროს, იყოს სევდიანი და დაბნეული.

როცა გათენდა, სუფთა ჰაერზე მაშინ გავედი. ყველამ - ყველამ იცის, ვინც გათიშული მოხვედრილა სადარბაზოში, ხოლო გამთენიისას გამოდიოდა იქიდან - ყველამ იცის,  ამ უცხო სადარბაზოს ორმოც საფეხურზე რამხელა სიმძიმე ვატარე გულით და რა სიმძიმე გამოვიტანე ჰაერზე.

არაუშავს, არაუშავს, - ვუთხარი ჩემ თავს, - არაუშავს. აი - აფთიაქი, ხედავ? იქვე - ეს ყავისფერქურთუკიანი პიჟონი ფხაჭნის ტროტუარს. ამას შენც ხედავ. ჰოდა დამშვიდდი. ყველაფერი თავის ადგილზეა. თუ გინდა, მარცხნივ წადი, ვენიჩკა, მარცხნივ, მე არაფერს გაიძულებ. თუ  მარჯვნივ წასვლა გინდა - მარჯვნივ წადი.

მარჯვნივ წავედი, თოშისა და ვარამისგან ოდნავ ვბარბაცებდი, ჰო, თოშისა და ვარამისგან. ო, ეს დილის ტვირთი გულში! ო, უბედურების ილუზორულობა! ო, გამოუვალობა! რა არის მასში მეტი, ამ ტვირთში, რომელსაც ჯერ ვერავინ უწოდა სახელი? რა არის უფრო მეტი: დამბლა თუ გულისრევა? ნერვების გამოფიტვა თუ მომაკვდინებელი დარდი, - სადღაც გულთან ახლოს? და თუ ეს ყველაფერი თანაბრადაა, მაშინ რაღაა მეტი: გახევება თუ ციებ-ცხელება?

არაუშავს, არაუშავს, - ვუთხარი საკუთარ თავს, - დაემალე ქარს და ნელ-ნელა გაუყევი. და ისუნთქე ისე იშვიათად, ისე ნელა. ასე ისუნთქე, მუხლები რომ არ მოგეკეცოს. წადი, ოღონდ სადმე წადი. სულერთია, სად. მარცხნივაც რომ წახვიდე - კურსკის სადგურზე მოხვდები, პირდაპირ წახვალ - მაინც კურსკის სადგურზე მოხვდები, მარჯვნივ წახვალ - მაინც კურსკის სადგურზე მოხვდები. ამიტომაც წადი მარჯვნივ, რომ უეჭველად იქ მოხვდე.

ო, ამაოება! ო, ეფემერულობა! ო, ყველაზე უძლური და სამარცხვინო დროება ჩემი ხალხის ცხოვრებაში - დრო განთიადიდან მაღაზიების დაკეტვამდე! რამდენი ზედმეტი ჭაღარა ჩააქსოვა მან ჩვენში, უსახლკარო და ნაღვლიან შავგრემნებში. გასწი, ვენიჩკა, გასწი.

მოსკოვი. კურსკის სადგურის მოედანი

აი, ხომ ვიცოდი, რასაც ვამბობდი: - წახვალ მარჯვნივ - აუცილებლად კურსკის სადგურზე მოხვდები. მოგწყინდა ამ შესახვევებში, ვენიჩკა, მოინდომე ფუსფუსი - ჰოდა მიიღე შენი ფუსფუსი...

-         შეეშვი, - ხელი ავუქნიე საკუთარ თავს, - განა შენი ფუსფუსი მჭირდება? განა შენი ხალხი მჭირდება? აი, მაცხოვარიც კი, თავის მშობელ დედას ეუბნებოდა: „შენთან რა საქმე მაქვს?“, მითუმეტეს, მე რა საქმე მაქვს ამ  მოფუსფუსეებთან და საძულველებთან?

მირჩევნია, ბოძს მივეყრდნო და თვალები დავხუჭო, რათა გულისრევამ ცოტათი გადამიაროს...

-         რა თქმა უნდა, ვენიჩკა, რა თქმა უნდა, -  ისე ნელა, ისე მოალერსედ ვიღაც ამღერდა მაღლა, - თვალები დახუჭე, რომ გულისრევამ ცოტათი მაინც გადაგიაროს.

ო! ვცნობ! ვცნობ! ისევ ისინი არიან!

„უფლის ანგელოზებო! ისევ თქვენ ხართ?“

-         ჰო, რა თქმა უნდა, ჩვენ ვართ, - კვლავაც ასე მოალერსედ!..

„ანგელოზებო, იცით რა?“ - ვკითხე, მეც ჩუმად-ჩუმად.

-         რა? - მიპასუხეს ანგელოზებმა.

„მიმძიმს...“

-         ჰო, ვიცით, რომ გიმძიმს, - მიგალობეს ანგელოზებმა. - გაიარ-გამოაირე, უკეთ გახდები. ნახევარ საათში კი მაღაზია გაიხსნება: მართალია, არაყი ცხრის მერე აქვთ, ღვინოს მაშინვე მოგცემენ...

„წითელს?“

-         წითელს! - კვლავაც გალობით მიპასუხეს უფლის ანგელოზებმა.

„ცივს?“

-         რა თქმა უნდა, ცივს...

ო, როგორ ავღელდი!..

 „თქვენ მეუბნებით, გაირ-გამოიარე, უკეთ გახდები. მე კი სიარულიც  აღარ მინდება.  თვითონაც ხომ უწყით,  ჩემს მდგომარეობაში როგორია გავლა-გამოვლა!..

 დადუმდნენ ანგელოზები. შემდეგ კი კვლავ  გალობა დაიწყეს:

-         აი, რას გეტყვით: სადგურის რესტორანში შეიარე. მანდ საღამოს ხერესი ჰქონდათ. მთელ ხერესს ერთ ღამეში ხომ არ დალევდნენ!..

„კი, კი, კი. წავალ. ახლავე წავალ, გავიგებ. გმადლობთ, ანგელოზებო...“

და ისინი ისე ჩუმად-ჩუმად ამღერდნენ:

-         არაფრის, ვენია...

შემდეგ კი ისე ალერსიანად:

-         არ ღირს...

როგორი საყვარლები არიან!.. რას იზამ, თუ წასვლაა, წასვლა იყოს. რა კარგია, რომ გუშინ სასუსნავი ვიყიდე, - სასუსნავის გარეშე ხომ ვერ გავემგზავრები პეტუშკებში. წყალი არ გაუვა, ვერ წავალ. ანგელოზებმა შემახსენეს სასუსნავი, რადგან ისინი, ვისთვისაც ვიყიდე, თავად მაგონებენ ანგელოზებს. კარგია, რომ ვიყიდე... და გუშინ როდის იყიდე? გაიხსენე... იარე და გაიხსენე...

გავუყევი მოედანს, უფროსწორედ  -  წავჩანჩალდი. ორჯერ თუ სამჯერ შევჩერდი და  ადგილზე გავქვავდი - ცოტათი რომ გულზე მომშვებოდა. ადამიანში ხომ არამხოლოდ ფიზიკური, არამედ სულიერი მხარეცაა, და უფრო მეტიც - მისტიკური, ზესულიერი მხარე; მაშ ასე, ყოველ წამს ველოდებოდი, რომ შუაგულ მოედანზე, სამივე მხრიდან გული ამერეოდა. და კვლავ ვჩერდებოდი და ვშეშდებოდი. და გუშინ როდისღა იყიდე შენი სასუსნავები? სანადიროს შემდეგ? არა. სანადიროს შემდეგ, რა მესასუსნავებოდა.  სანადიროს პირველსა და მეორე ჭიქებს შორის? არც ეს. მათ შორის ოცდაათწამიანი პაუზა იყო, მე კი ზეკაცი არა ვარ,  ოცდაათ წამში რამე რომ მოვასწრო. სანადიროს პირველი ჭიქის მერე, მეორეს გადაუკვრელად, ზეკაციც კი წაიქცეოდა. მაშინ როდისღა? ღმერთო მოწყალეო, რამდენი საიდუმლოა ამ ქვეყნად! საიდუმლოებათა გაუვალი ფარდა. კორიანდრამდე ან ლუდსა და ალბ-დე-დესერტს შორის?

მოსკოვი. კურსკის სადგურის რესტორანი

არა, ოღონდ ლუდსა და ალბ-დე-დესერტს შორის არა, მანდ უეჭველი არავითარი პაუზა არ ყოფილა. აი კორიანდრამდე კი - სავსებით შესაძლებელია. ალბათ ეგრეცაა: თხილი კორიანდრამდე ვიყიდე, აი კანფეტები კი - შემდეგ. იქნებ პირიქითაც: როგორც კი კორიანდრის არაყი დავლიე...

-         სპირტიანი არაფერი გვაქვს, - მითხრა დაცვამ. და თავიდან-ფეხებამდე ისე შემათვალიერა, გეგონება, მკვდარი ჩიტი ან ბინძური ყვავილი ვყოფილიყავი.

„სპირტიანი არაფერი გვაქვს!“

მიუხედავად იმისა, რომ სასოწარკვეთისგან მოვიკუნტე, ძლივძლივობით მაინც ამოვილუღლუღე, ამისთვის სულაც არ მოვსულვარ - მეთქი. რა იცი, რისთვის მოვედი? იქნებ ჩემს პერმის ექსპრესს რაღაც მიზეზით არ სურს პერმისკენ წასვლა, და აი აქ მოვედი: ვჭამო ბეფსტროგანოვი და მოვუსმინო ივან კოზლოვსკის, ან რაიმე მონაკვეთს „დალაქიდან“.

ყოველი შემთხვევისთვის, ჩემოდანი თან წამოვიღე და შეკვეთის მოლოდინში, ისევე როგორც წუხელ სადარბაზოში, გულში ჩავიკარი.

სპირტიანი არაფერი აქვთ! ზეციურო დედოფალო!  თუ  ანგელოზებს დავუჯერებთ, აქ ხერესი ჯერ არ დაცლილა. ახლა კი - მხოლოდ მუსიკაა, ისიც კი რაღაც ძაღლური მოდულაციებით. ეს ხომ მართლაც ივან კოზლოვსკია, ეგრევე ვიცანი, ამაზე საზიზღარი ხმა არ არსებობს. ყველა მომღერლის ხმა ერთნაირად საზიზღარია, მაგრამ თავისებურად საზიზღარი. ამიტომაც ხმით ადვილად ვარჩევ... მართლაც, ივან კოზლოვსკია, „ო-ო-ო, წინაააპრების ფიალავ... ო-ო-ო, ნება მომეცი, გიცქირო, ღამის ვააარსკვლავთა შუქზე...“ რა თქმა უნდა, ივან კოზლოვკსია... „ო-ო-ო, რად ვარ შენით მოოოჯადოებული... ნუ უარმყოოფ...“

-         რამეს შეუკვეთავთ ?

-         და რა გაქვთ - მხოლოდ მუსიკა ?

-         რატომ „მხოლოდ მუსიკა“? ბეფსტროგანოვი გვაქვს, ნამცხვარი. ჯიგარიი...

კვლავ გულისრევამ შემომიტია.

-         და ხერესი ?

-         ხერესი არ გვაქვს.

-         საინტერესოა. ჯიგარი გაქვთ, ხერესი კი არა!

-         ძძძალიან საინტერესოა. ჰო. ხერესი არა. ჯიგარი - კი.

და მარტო დამტოვეს. გული  ძალიან რომ არ ამრეოდა, თავსზემოთ ჩამოკიდებული ჭაღის თვალიერება დავიწყე...

კარგი ჭაღია. მაგრამ ზედმეტად მძიმე. ახლა რომ ჩამოწყდეს და ვინმეს თავზე დაეცეს - საშინლად მტკივნეული იქნება... თუმცა არა, ალბათ მტკივნეულიც არ იქნება: სანამ ის გეცემა, შენ, არაფერს ეჭვობ, სვამ, მაგალითად, ხერესს. როგორც კი დაგეცემა - უკვე ცოცხალი აღარ ხარ. მძიმეა ეს აზრი:... ზიხარ, ზემოდან კი - ჭაღი გეცემა. ძალიან მძიმე აზრია...

არა, მძიმე რატომ ? თუ შენ, ვთქვათ, სვამ ხერესს, ნაბახუსევიდან უკვე გამოხვედი - არცისე მძიმე აზრია... მაგრამ თუ ნამთვრალევი ზიხარ, და ნაბახუსევიდან გამოსვლაც ვერ მოასწარი, ხერესსაც არ გაძლევენ - აი ეს უკვე მძიმეა... ძალიან დამთრგუნველი აზრია. ყველას არ მოუვა ასეთი აზრი, განსაკუთრებით ნამთვრალევზე.

დათანხმდებოდი, ამგვარი რამ რომ შემოეთავაზებინათ: აი, ჩვენ ახლა მოგიტანთ 800 გრამ ხერესს, ამისათვის კი შენს თავს ზემოთ ჭაღს ჩამოვჭრით და...

-         რაო, მოიფიქრეთ? შეუკვეთავთ რამეს?

-         ხერესი, თუ შეიძლება. 800 გრამი.

-         ერთი ამას შეხედე, შენ ვინ ყოფილხარ! ხომ გითხრეს უკვე რუსულად: ხერესი არ გვაქვს!

-         მაშინ... დაველოდები... როცა იქნება...

-         ელოდე-ელოდე... ეღირსები!.. მოგართმევენ ახლავე!

და კვლავაც დამტოვეს. ამ ქალს ზიზღნარევი მზერა გავაყოლე. განსაკუთრებით უნაკერო თეთრ წინდებს; ნაკერი დამამშვიდებდა, შესაძლოა, სული და სინდისი განმეტვირთა...

რატომ არიან ასეთი უხეშები? ჰა? და განსაკუთრებით ისეთ წამებში, როცა არ შეიძლება იყო უხეში, როცა ადამიანს ნაბახუსევზე ყველა ნერვი დაწყვეტაზე აქვს, როცა სულმოკლე და უტყვია! რატომ?! ო, მთელი სამაყარო, თითოეული ადამიანი მასში, ჩემსავით, უტყვი და დამფრთხალი, არაფერში თავდაჯერებული: არც საკუთარ თავში, არც ზეცის ქვეშ საკუთარი ადგილის სერიოზულობაში - რა კარგი იქნებოდა! არავითარი ენთუზიასტები, არავითარი გმირობები, არავითარი შეპყრობილობა! - საყოველთაო სულმოკლეობა. ამ ქვეყნად მარადიულად ცხოვრებას დავთანხმდებოდი, თუ მანამდე ისეთ ადგილს მაჩვენებდნენ, სადაც გმირობებისთვის ყოველთვის არ სცალიათ. „საყოველთაო სულმოკლეობა“- სად არის ეს ხსნა ყველა უბედურებისგან, ეს პანაცეა, ეს დიადი სრულყოფილების პრედიკატი! ხოლო, რაც შეეხება ადამიანური ბუნების მოღვაწეობას...

-         ვის სურს ხერესი?!

ჩემს ზემოთ - ორი ქალი და მამაკაცია, სამივე თეთრებშია გამოწყობილი. ავხედე - ო, ალბათ რამდენია ახლა ჩემს თვალებში ყოველგვარი უმსგავსობა და ბუნდოვანება - მათ, მათ თვალებს შევატყვე, იმიტომ რომ მათ თვალებში ეს ბუნდოვანება და უმსგავსობა ირეკლებოდა... მე რაღაცნაირად დავეცი და სული დავკარგე...

-         მე ხომ... თითქმის არ ვითხოვ. მერე რა, რომ ხერესი არ გაქვთ, დაველოდები, უბრალოდ დაველოდები...

-         რას ნიშნავს „უბრალოდ“?.. რას უნდა „დაელოდოთ“?!

-         თითქმის არაფერს... მე ხომ უბრალოდ პეტუშკებში მივემგზავრები, საყვარელ გოგოსთან (ჰა-ჰა! „საყვარელ გოგოსთან“!) - აი სასუსნავიც ვიყიდე...

ეს ჯალათები ელოდებოდნენ, კიდევ რას ვიტყოდი.

-         მე ხომ... ციმბირიდან ვარ, ობოლი... და ასე ძალიან რომ არ მერეოდეს გული... ხერესი მინდა.

ტყუილად, დავიწყე კვლავ ხერესზე, ტყუილად! მან ისინი ეგრევე განარისხა. სამივემ ერთდროულად მომკიდა ხელებში და მთელი დარბაზის გავლით - ო, ამგვარი სირცხვილის ტკივილი! - მთელი დარბაზის გავლით გამატარეს და ჰაერზე გამაგდეს. და უკან ჩემოდანი მოაყოლეს სასუსნავებითურთ - ისიც მოისროლეს.

კვლავ ჰაერზე. ო, უსაზრისობა! ო, ყოფიერების მხეცის ხახა!

მოსკოვი. მაღაზიის გავლით მატარებლისკენ

რა იყო შემდეგ - რესტორნიდან მაღაზიამდე და მაღაზიიდან მატარებლამდე - ადამიანის ენა ვერ აღწერს. მეც არ ვცდილობ. მაგრამ თუ ანგელოზები შეეცდებიან -  უბრალოდ ატირდებიან, ხოლო აცრემლებულები ვერაფერს იტყვიან.

მოდით, ასე დავიწყოთ - წუთიერი დუმილით პატივი მივაგოთ ამ ორ მომაკვდინებელ საათს. გახსოვდეს, ვენიჩკა, ეს საათები. ცხოვრების ყველაზე ამაღლებულ, ყველაზე ბრწყინვალე დღეებში - გახსოვდეს ისინი. ნეტარებისა და ტკბობის წუთებში - არ დაივიწყო. ეს არ უნდა განმეორდეს. მივმართავ ყველა ახლობელსა და ნათესავს, ყველა კეთილი ნების ადამიანს, მივმართავ ყველას, ვისი გულიც ღიაა პოეზიისა და თანაგრძნობისთვის:

„მოწყდით თქვენს საქმეებს. შეყოვნდით ჩემთან ერთად, და წუთიერი დუმილით პატივი მივაგოთ იმას, რაც გამოუთქმელია. თუ ხელთ რაიმე გაცრეცილი ზარი გაქვთ - დააჭირეთ“.

ამგვარად. მეც ვჩერდები. ზუსტად წუთით, მღვრიედ შევყურებ სადგურის საათს, კურსკის სადგურის მოედნის შუაგულში ბოძივით ვდგავარ. ქარი ჩემს თმებს  ხან აფრიალებს, ხან ყალყზე მიყენებს, ხანაც კვლავ აფრიალებს. ტაქსები ოთხივ მხრიდან გარსს მივლიან. ადამიანებიც, და მიყურებენ ისე ველურად: ალბათ ფიქრობენ, -  ასეთივე ძეგლი ხომ არ გამოვძერწოთ მისგან, უძველეს ხალხთა ჭკუის სასწავლებლად, თუ არა?

და ამ სიჩუმეს მხოლოდ ქალის ჩახრინწული, არსაიდან მომავალი ბანი არღვევს:

„ყურადღება! 8 საათსა და 16 წუთზე მეოთხე ჩიხიდან გაემგზავრება მატარებელი პეტუშკებამდე. გაჩერებები: ნამგალი და ურო, ჩუხლინკა, რეუტოვო, რკინიგზის. შემდგომ ყველა პუნქტზე, გარდა ესინასა.

მე კი ისევ ვდგავარ.

„ვიმეორებ! 8 საათსა და 16 წუთზე მეოთხე ბაქნიდან გაემგზავრება მატარებელი პეტუშკებამდე. გაჩერებები: ნამგალი და ურო, ჩუხლინკა, რეუტოვო, რკინიგზის. შემდგომ ყველა პუნქტზე, გარდა ესინასა“.

აი, მორჩა. წუთი მიიწურა. ახლა, რა თქმა უნდა, ყველანი თავს მესხმით კითხვებით: „შენ ხომ მაღაზიიდან გამოხვედი, ვენიჩკა?“

-         ჰო, გპასუხობთ, - მაღაზიიდან. - თავად კი ვაგრძელებ ბაქნის მიმართულებით მოძრაობას, თავი კი მარცხნივ გადავხარე.

-         დაგიმძიმდა  ჩემოდანი? ჰო? გულში კი დუდუკი მღერის? ხომ მართალია?

-         როგორ გითხრათ! - ვამბობ, მარჯვნივ თავგადახრილი. - ჩემოდანი, ნაღდად ძალიან მძიმეა. ხოლო დუდუკზე საუბარი კი ნაადრევია...

-         რაო, ვენიჩკა, ბოლო-ბოლო, რა იყიდე? ძალიან გვაინტერესებს!

მესმის, რომ საინტერესოა. ახლავე, ახლავე ჩამოვთვლი: პირველ რიგში, ორი ბოთლი “кубанская”, ორი და სამოცად თითო, ჯამში ხუთი და ოცი.  შემდეგ: ორი მეოთხედი “русская”, მანეთსა და სამოცდაოთხად, ჯამში ხუთი და ოცდაოთხის, მივუმატოთ სამი და ოცდარვა. რვა მანეთი და ორმოცდათორმეტი კაპიკი. და კიდევ რომელიღაც წითელი. ახლავე გავიხსენებ. ჰო, - ვარდისფერი მაგარი მანეთად და ოცდაჩვიდმეტად.

-         ჰო, ჰო, ჰო, - ამბობთ თქვენ, - და საერთო ჯამი? ეს ხომ ძალიან საინტერესოაა...

ახლავე გეტყვით საბოლოო ჯამს.

-         საბოლოო ჯამი - ცხრა მანეთი და ოთხმოცდაცხრა კაპიკი, - ვამბობ ბაქანზე ფეხშემდგარი. - მაგრამ ეს ხომ მთლად საბოლოო ჯამი არაა. რომ არ მერწყია, ორი ბუტერბროდი  კიდევ ვიყიდე.

-         ვენიჩკა, იმის თქმა გსურს: „რომ გული არ აგრეოდა“?

არა, რაც ვთქვი, ის ვთქვი. პირველი დოზა მისაყოლებლის გარეშე არ შემიძლია, რადგან შეიძლება ვარწყიო. აი უკვე მეორე და მესამე ხმელადაც წავა, რადგან გული შეიძლება ამერიოს, მაგრამ არავითარ შემთხვევაში არ ვარწყევ. და ასეა მეცხრემდე. იქ კი კვლავ დამჭირდება ბუტერბროდი.

-         რატომ? ისევ აგერევა გული?

-         არა, გული არავითარ შემთხვევაში აღარ ამერევა, მაგრამ რწყევით - ვარწყევ.

თქვენ ყველანი, რა თქმა უნდა, ამაზე თავს აქნევთ. აქედანაც - სველი ბაქნიდან, ვხედავ, მიმოფანტულნი ჩემს მიწაზე, როგორ აქნევთ თავებს და იწყებთ ირონიზირებას:

-         რა რთულია, ვენიჩკა, რა ნატიფი!

-         აბა რა!

-         აზროვნების როგორი სიზუსტეა! სულ ესაა? და ეს ყველაფერია, რაც ბედნიერებისთვის გჭირდება? მეტი - არაფერი?

-         როგორ თუ არაფერი? - ვამბობ ვაგონში შესვლისას. - მეტი ფული რომ მქონოდა,  კიდევ ლუდსა და წყვილ პორტვეინს ვიყიდდი, მაგრამ...

აქ კი უკვე საერთოდ აკვნესდებით.

-         ო-ო-ო-ო, ვენიჩკა! ო-ო-ო, პრიმიტივი!

აბა რა? იყოს პრიმიტივი - ვამბობ მე. და ამაზე ვწყვეტ თქვენთან საუბარს. „იყოს პრიმიტივი!“ თქვენს შეკითხვებს კი პასუხს აღარ გავცემ. მირჩევნია ჩამოვჯდე, ჩემოდანს გულში ჩავიკრავ და ფანჯარაში გავიხედები. აი ასე. „იყოს პრიმიტივი!“

თქვენ კი თავს მაბეზრებთ:

-         რა იყო? გეწყინა?

-         არა, არა, - გპასუხობთ.

-         არ გეწყინოს, შენთვის სიკეთე გვინდა. მაგრამ, სულელო, რად ჩაგიკრავს გულში ჩემოდანი? რადგან შიგნით არაყია?

აქ კი ძალიან ვბრაზდები: რა შუაშია აქ არაყი?

„მოქალაქე მგზავრებო, ჩვენი მატარებელი მიემგზავრება პეტუშკების სადგურამდე. გაჩერებები: ნამგალი და ურო, ჩუხლინკა, რეუტოვო, რკინიგზის. შემდგომ ყველა პუნქტზე, გარდა ესინასა“. მართლაც, რა შუაშია აქ არაყი? რას გადაეკიდეთ ამ არაყს! რესტორანშიც გულში ვიკრავდი, მაგრამ არაყი მასში არ იდო. თუ კარგად გახსოვთ, სადარბაზოშიც გულში ვიკრავდი, იქ კი არყის სუნიც არ იდგა!.. თუ ყველაფრის ცოდნა გსურთ - მოგიყვებით, ოღონდ მადროვეთ. აი უროზე და ნამგალზე ნაბახუსევიდან გამოვალ და...

მოსკოვი - ნამგალი და ურო

და მაშინ ყველაფერს, ყველაფერს მოვყვები. მოითმინეთ. მეც ხომ ვითმენ! ჰო, რა თქმა უნდა, ყველანი სულელ ადამიანად მთვლიან. დილაობით და წინა დღის ნამთვრალევზე მეც იმავე აზრზე ვარ. თუმცა, ხომ არ შეიძლება ვენდოთ ადამიანის აზრს, რომელიც ჯერ ნაბახუსევიდანაც არ გამოსულა! სამაგიეროდ საღამოობით - როგორი სივრცეებია ჩემში!- თუ რა თქმა უნდა, კარგად ავივსები მთელი დღის განმავლობაში - როგორი სივრცეებია ჩემში საღამოობით!

მაგრამ არაუშავს. დაე, ვიყო ბრიყვი. საერთოდ ვამჩნევ: თუ დიალობით ადამიანი შეუძლოდაა, ხოლო საღამოობით სავსეა ჩანაფიქრებით, ოცნებებითა და ძალისხმევებით - ის ძალზედ სულელია. დილით ცუდადაა, საღამოობით კარგად - ეს სულელი ადამიანის ზუსტი თვისებაა. ხოლო თუ პირიქით - დილაობით თავს იმხნევებს და იმედებითაა აღსავსე, საღამოობით კი დაქანცულობა სძლევს - აი, ეს ადამიანი კი უეჭველი ნეხვი, საქმოსანი და უფერულია. მძაგს ასეთი ადამიანი. თქვენი არ ვიცი, მაგრამ მე მძაგს.

რა თქმა უნდა, ისეთებიც არსებობენ, ვინც ერთნაირად კარგადაა დილითაც, საღამოსაც და მზის ამოსვლაც უხარით და ჩასვლაც - ესენი უბრალოდ არამზადები არიან, მათზე საუბარიც გულისამრევია. მაგრამ თუ ვინმე ერთნაირად ცუდადაა დილითაც და საღამოსაც - აქ არც კი ვიცი, რა ვთქვა, ეს უკვე უკანასკნელი ჩათლახი და ნაძირალაა. იმიტომ რომ მაღაზიები ჩვენთან ცხრამდე მუშაობს, ხოლო ელისეევსკი  - თერთმეტამდეც კი, და თუ ნაძირალა არ ხარ, ყოველთვის შეძლებ საღამოსკენ რაღაცამდე მიაღწიო, რომელიღაც ცარიელ უფსკრულამდე...

მაშ ასე, რა გამაჩნია ?

ჩემოდნიდან, რაც მქონდა, ყველაფერი ამოვიღე, ყველაფერს შევეხე: ბუტერბროდიდან მანეთი და ოცდაჩვიტმეტიან მაგარ ვარდისფერამდე. შევეხე - და უცებ სრულად დავიქანცე და გავფითრდი... ღმერთო, ხომ ხედავ, რა გამაჩნია. განა ეს მჭირდება ? განა ამაზე დარდობს ჩემი სული? აი, რა მომცეს ადამიანებმა ნაცვლად იმისა, რაზეც ჩემი სული დარდობს! და თუ მივიღებდი იმას, განა ეს დამჭირდებოდა? შეხედე, ღმერთო, აი: მაგარი ვარდისფერი მანეთად და ოცდაჩვიდმეტად...

და ლურჯი ელვებით შემოსილმა, ღმერთმა მიპასუხა:

-         რისთვის სჭირდება სტიგმატები წმინდა ტერეზას? ისინი ხომ მასაც არ სჭირდება. მაგრამ მისთვის სასურველია.

-         აი-აი!- ვპასუხობდი აღტაცებით.- აი ჩემთვისაც, ასევე ჩემთვისაც - სასურველია ეს, მაგრამ არაფერში მჭირდება!

„ჰოდა დალიე, ვენიჩკა, თუ სასურველია“, - ჩუმად გავიფიქრე, მაგრამ არ ვჩქარობდი. მეტყვის კიდევ რამეს ღმერთი თუ არ მეტყვის?

ღმერთი დუმდა.

კარგი, იყოს ეგრე. ავიღე მეოთხედი და ტამბურისკენ გავედი. ასე. ჩემი სული ტყვეობაში ოთხნახევარი საათი იტანჯებოდა, ახლა სასეირნოდ გავუშვებ. მაქვს ჭიქა და  ბუტერბროდი, გული რომ არ ამერიოს. და მაქვს სული, ჯერ კიდევ ოდნავ შეღებული ყოფიერების შთაბეჭდილებებისთვის. გაიზიარე ჩემი ტრაპეზი, ღმერთო!

მთარგმნელები: ნორიკ ბადოიანი, გიორგი ფირცხალაიშვილი